การสร้างระบบภูมิคุ้มกัน


การสร้างระบบภูมิคุ้มกัน
ผู้สูงวัยเป็นวัยที่ควรได้รับการดูแลใส่ใจเป็นพิเศษ เนื่องจากเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นภูมิคุ้มกันก็ลดลงไปตามวัย และผู้สูงวัยส่วนมากมักจะมีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง เป็นต้น ความเจ็บป่วยทางร่างกายเหล่านี้ส่งผลให้อวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายทำงานได้ไม่ดีดังเช่นในวัยหนุ่มสาว
เมื่ออายุมากขึ้นภูมิคุ้มกันยิ่งลดลง1
ระบบภูมิคุ้มกันเป็นระบบที่ทำงานประสานกันหลายระบบในการต่อสู้กับเชื้อโรค ร่างกายมีเซลล์เม็ดเลือดขาวทำหน้าที่กำจัดเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกายผ่านกระบวนการกลืนกินหรือสร้างภูมิคุ้มกัน ผลวิจัยของมหาวิทยาลัยแสตนฟอร์ดเผยข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายพบว่า อายุที่เพิ่มมากขึ้นมีส่วน ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันถดถอย2 และเพิ่มความเสี่ยงในการเสียชีวิตจากการเจ็บป่วย เพราะเมื่ออายุมากขึ้น ระดับฮอร์โมนลดลง เซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายเสื่อมถอยลงตามวัย และการมีโรคประจำตัว เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ ไขมัน ความดัน หรือเบาหวาน อาจจะเพิ่มโอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น ผู้สูงวัยจึงอาจมีโอกาสติดเชื้อมากกว่าคนอายุน้อยกว่า และมักมีความเจ็บป่วยทางร่างกายหลายอย่าง นอกจากนี้ ภูมิคุ้มกันที่ถดถอยยังส่งผลต่อระยะเวลาในการฟื้นตัวของร่างกายจากการรับเชื้อต่าง ๆ เป็นไปได้ช้าอีกด้วย
อาหารสูตรครบถ้วนช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันได้อย่างไร
ด่านแรกของการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันคือ “อาหาร” โดยเฉพาะโปรตีนซึ่งมีความสำคัญในการสร้างเซลล์ภูมิคุ้มกันและสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องในระบบภูมิคุ้มกัน3 และวิตามินซึ่งมีบทบาทช่วยส่งเสริมการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกันในร่างกาย ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของเม็ดเลือดขาว4 ส่งผลช่วยลดการอักเสบ ต่อสู้กับเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม เมื่อระบบภูมิคุ้มกันเป็นปกติก็จะส่งเสริมให้ร่างกายสามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
“อาหารสูตรครบถ้วน” จึงได้รับการพัฒนาขึ้นเพื่อเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่แพทย์ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้เป็นอาหารเสริมเพื่อการดูแลสุขภาพ ซึ่งสอดคล้องกับกับพฤติกรรมการรับประทานและภาวะทางร่างกายของผู้สูงวัย
อาหารสูตรครบถ้วนมีปริมาณสารอาหารครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ในสัดส่วนที่เหมาะสม ประกอบด้วยโปรตีนคุณภาพหลากหลายชนิด เช่น โปรตีนเวย์ เคซีน และโปรตีนสกัดจากถั่วเหลือง ที่มีประโยชน์ในการช่วยเสริมสร้างและคงสภาพของมวลกล้ามเนื้อ ร่วมด้วยคาร์โบไฮเดรต ไขมัน ซึ่งจะให้พลังงานแก่ร่างกายในปริมาณที่พอเหมาะ
นอกจากนี้ อาหารสูตรครบถ้วนยังมีวิตามินและแร่ธาตุ เช่น วิตามินซี บี6 บี12 และธาตุเหล็ก มีส่วนช่วยในการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้เป็นไปตามปกติ ร่วมด้วยใยอาหาร เช่น FOS หรือฟรุคโต โอลิโกแซคคาไรด์ (Fructo-Oligosaccharides) ซึ่งมีคุณสมบัติเป็นพรีไบโอติก อาหารของจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้ มีส่วนช่วยทำให้จุลินทรีย์ดีในลำไส้อยู่ในระดับที่สมดุลมากขึ้น และยังช่วยเพิ่มกากใยในระบบทางเดินอาหาร มีส่วนช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดี และช่วยลดความเสี่ยงของอาการท้องผูก
เสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงเมื่อสูงวัย
กรมอนามัยแนะนำให้ผู้สูงวัยรับประทานอาหารในสัดส่วนที่เหมาะสม และรับประทานผักและผลไม้เป็นประจำ โดยอาหารที่มีส่วนช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย เช่น ปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมันไข่ นม อาหารทะเล ถั่วต่าง ๆ เห็ด ผักผลไม้หลากหลายสี ควรลดอาหารหวาน มัน เค็ม ดื่มน้ำเปล่าสะอาดอย่างน้อยวันละ 8-10 แก้ว ร่วมด้วยการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอและพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานให้ร่างกาย
นอกจากนี้ ควรเลือกอาหารที่ให้สัมผัสอ่อนนุ่ม เคี้ยวกลืนได้ง่าย อาจนำผัก เนื้อสัตว์ ถั่วเมล็ดแห้ง หั่นให้เป็น ชิ้นเล็ก ๆ และต้มหรือตุ๋นให้เปื่อย แบ่งมื้ออาหารออกเป็นหลายมื้อ ให้ผู้สูงวัยรับประทานอาหารที่รสไม่จัดมาก โดยใช้เครื่องเทศ สมุนไพรเพิ่มกลิ่นและรสชาติ ช่วยกระตุ้นความอยากอาหาร หากผู้สูงอายุดื่มนมไม่ได้ อาจเลือกโยเกิร์ตรสธรรมชาติ น้ำเต้าหู้หรือนมถั่วเหลืองที่มีการเสริมแคลเซียม และเพิ่มอาหารที่เป็นแหล่งแคลเซียมอื่น ๆ เช่น ปลาเล็กปลาน้อย เต้าหู้แข็ง ผักใบเขียวเข้ม เช่น ตำลึงใบขี้เหล็ก คะน้า ขึ้นฉ่าย กวางตุ้ง เป็นต้น
เคล็ดลับการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันยังรวมถึงการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ โดยการอบอุ่นร่างกายด้วยการเคลื่อนไหวร่างกายเบา ๆ ประมาณ 5-10 นาที เช่น การเดิน หรือย่ำเท้าอยู่กับที่ จากนั้นยืดเหยียดกล้ามเนื้อ ตามด้วยออกกำลังกาย ที่เน้นการทรงตัว การเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ หัวใจและปอด เช่น การเดิน เต้นรำ วิ่งเหยาะ ๆ ปั่นจักรยาน รำไทเก็ก ประมาณ 15-20 นาที เป็นต้น การออกกำลังกายยังช่วยเสริมเรื่องสุขภาพจิต เพราะหากไม่มีโรคภัยหรืออาการเจ็บป่วยรุมเร้า ผู้สูงวัยก็จะคลายความกังวลด้านสุขภาพและทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่างมีความสุข
References Information:
- 1https://multimedia.anamai.moph.go.th/news/180864-2/
- 2 เมื่อภูมิคุ้มกันไม่ได้สัมพันธ์กับอายุเสมอไป - megawecare
- 3 ประโยชน์ของโปรตีนที่คุณอาจจะยังไม่รู้ – โรงพยาบาลวิชัยยุทธ (com)
- 4https://www.samitivejhospitals.com/article-list
- https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tmj/article/view/81698/64981
- ระบบภูมิคุ้มกัน ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับสุขภาพที่ควรรู้ - พบแพทย์ (com)
- https://www.thaidietetics.org/wp-content/uploads/2020/04/dripdf
- https://multimedia.anamai.moph.go.th/news/100265/